LEKCJA J. NIEMIECKIEGO NR 91. NOMEN

Rzeczownik jest częścią mowy, która oznacza osobę, przedmiot lub pojęcie. Odmienia się przez rodzaje, liczby i przypadki. Wszystkie rzeczowniki w języku niemieckim są pisane wielką literą. W języku niemieckim, podobnie jak w polskim, występują ...

Rzeczownik jest częścią mowy, która oznacza osobę, przedmiot lub pojęcie. Odmienia się przez rodzaje, liczby i przypadki. Wszystkie rzeczowniki w języku niemieckim są pisane wielką literą. W języku niemieckim, podobnie jak w polskim, występują trzy rodzaje rzeczowników. Niestety, nie zawsze pokrywają się z rodzajami w języku polskim, dlatego należy uczyć się rzeczowników wraz z rodzajnikiem określonym oraz liczbą mnogą:

  • rodzaj męski – Maskulinum (m) – das männliche Geschlecht
  • rodzaj żeński – Feminimum (f) – das weibliche Geschlecht
  • rodzaj nijaki – Neutrum (n) – das sächliche Geschlecht

W dzisiejszej lekcji pomagamy jak najłatwiej przewidzieć rodzajnik rzeczowników, których nie znamy. Należy jednak pamiętać, że w większości reguł występują wyjątki!!!

Rodzaj męski:

  • rzeczowniki oznaczające istoty męskie (ludzi i zwierząt):

der Mann (mężczyzna), der Soldat (żółnierz), der Löwe (lew), der Hahn (kogut), der Stier (byk) itp.

  • nazwy pór roku, miesięcy, dni, pór dnia, stron świata i wiatrów:

der Sommer (lato), der Herbst (jesień), der Februar (luty), der Dienstag (wtorek), der Nachmittag (popołudnie), der Osten (wschód), der Westen (zachód), der Monsun (monsun), der Passat (passat) itp.

  • nazwy szczytów górskich i jezior:

der Brocken, der Vesuv (Wezuwiusz), der Großglockner, der Tschad (Czad), der Bodensee (Jezioro Bodeńskie) , der Bajkal (Bajkał) itp.

  • nazwy przypadków, stopni oraz trybów:

der Nominativ (mianownik), der Komparativ (tryb porównawczy), der Indikativ (tryb oznajmujący) itp.

  • nazwy marek samochodów:

der Mercedes, der Opel, der Fiat, der BMW itp.

  • rzeczowniki o zakończeniach:

-ig: der König (król), der Käfig (klatka), der Honig (miód) itp.

-ing: der Hering (śledź), der Fasching (karnawał) itp.

-er (większość, gdyż są również rzeczowniki rodzaju nijakiego i żeńskiego): der Lehrer (nauczyciel), der Schlosser (ślusarz), der Bruder (brat), der Mechaniker (mechanik), der Kiefer (szczęka)

-en: der Garten (ogród), der Boden (grunt), der Rahmen (rama) itp.

-ling: der Lehrling (uczeń), der Schmetterling (motyl) itp.

  • rzeczowniki odczasownikowe bez końcówek:

der Gang (sprzęt), der Sprung (skok), der Lauf (bieg), der Schlaf (sen) itp.

  • rzeczowniki obcego pochodzenia zakończone na:

-or: der Humor (humor), der Motor (silnik) der Lektor (lektor) itp.

-ismus: der Kapitalismus (kapitalizm), der Imperialismus (imperilizm), der Mechanismus (mechanizm) itp.

Rodzaj żeński:

  • rzeczowniki oznaczające istoty żeńskie (ludzi i zwierząt):

die Frau (kobieta), die Henne (kura), die Stute (klacz), die Kuh (krowa) itp.

Wyjątki: das Weib (baba), das Mädchen (dziewczynka) das Fräulein (panna), das Mädel (dziewczyna), das Huhn (kurczak), das Schaf (owca)

  • nazwy drzew, owoców i kwiatów:

die Eiche (dąb), die Buche (buk) die Fichte (świerk), die Pflaume (śliwka), die Erdbeere (truskawka), die Birne (gruszka), die Rose (róża), die Nelke (goździk), die Tulpe (tulipan) itp.

Wyjątki: das Veilchen (fiołek), der Ahorn (klon), der Flieder (bez), das Vergissmeinnicht (niezapominajka), das Maiglöckchen (konwalia), der Apfel (jabłko), der Pfirsich (brzoskwinia)

  • nazwy większości rzek:

die Donau (Dunaj), die Spree (Szprewa), die Weichsel (Wisła), die Oder (Odra), die Wolga (Wołga), die Seine (Sekwana), die Elbe (Łaba)

Wyjątki: der Rhein (Ren), der Main (Men), der Necker, der Nil (Nil) itp.

  • nazwy samolotów i statków:

die Boeing, die Concorde, die „Titanic“, die Rogalin“, die „Bremen“ itp.

  • liczebniki użyte rzeczownikowo:

die Eins (jedynka), die Fünf (piątka) itp.

  • rzeczowniki zakończone na: -ei, -heit, -keit, -schaft, -ung, -in:

die Bücherei (biblioteka), die Klarheit, (jasność), die Möglichkeit (możliwość), die Freundschaft (przyjaźń), die Lösung (rozwiązanie), die Schülerin (uczennica) itp.

Wyjątki: der Papagei (papuga), das Allerlei (rozmaitości), das Geschrei (wrzawa)

  • rzeczowniki pochodzenia obcego zakończone na: -ie, -ik, -ion, -tät, -enz, -anz, -ur:

die Energie (energia), die Komödie (komedia), die Physik (fizyka), die Nation (naród), die Fakultät (wydział), die Intelligenz (inteligencja), die Instanz (instancja), die Literatur (literatura) itp.

Rodzaj nijaki:

  • rzeczowniki oznaczające osobę i zwierzęta młode:

das Kind (dziecko), das Kalb (cielę), das Lamm (jagnię), das Fohlen (źrebię) itp.

  • nazwy oznaczające gatunek:

das Pferd (koń), das Schwein (świnia), das Kamel (wielbłąd), das Huhn (kurczak), das Schaf (owca) itp.

  • nazwy części świata, krajów, miast (używane jednak w zasadzie bez rodzajnika określonego, z wyjątkiem sytuacji, w których nazwy te występują w połączeniu z przydawką):

das heiße Afrika (gorąca Afryka), das schöne Italien (piękne Włochy), das alte Athen (stare Ateny)

Wyjątki: der Irak (Irak), der Iran (Iran), der Sudan (Sudan), der Libanon (Liban), die Ukraine (Ukraina), die Schweiz (Szwajcaria), die Türkei (Turcja), die Slowakei (Słowacja), die Niederlande (Holandia), die USA (Stany Zjednoczone)

  • rzeczowniki utworzone z niektórych innych części mowy:

das Kommen (przyjście), das Treffen (spotkanie), das Gute (dobro)

  • nazwy metali:

das Gold (złoto), das Eisen (żelazo), das Messing (mosiądz), das Silber (srebro), das Kupfer (miedź)

Wyjątki: der Stahl (stal), die Bronze (brąz)

  • rzeczowniki zakończone na –chen, -lein (oznaczające zdrobnienia), -tel:

das Häuschen (domek), das Märchen (bajka), das Büchlein (książęczka), das Fräulein (panienka), das Viertel (kwartał/ćwiartka), das Zehntel (dziesiąta część)

  • rzeczowniki z przedrostkami ge- i zakończone na –e, np.:

das Gebirge (góry), das Gebäude (budynek), das Getreide (zboże), das Gemälde (obraz)

  • rzeczowniki bezkońcówkowe:

das Getränk (napój), das Geschlecht (rodzaj), das Geräusch (szmer)

Wyjątki: die Geschichte (historia), der Gedanke (myśl), der Geschmack (smak)

  • rzeczowniki obcego pochodzenia, zakończone na: -ment, -um, -in:

das Fragment (fragment), das Medikament (medycyna), das Instrument (instrument), das Praktikum (praktyka), das Museum (muzeum), das Benzin (benzyna), das Penizillin (penicylina)

Na koniec pragniemy jeszcze raz przypomnieć, że powyższe wskazówki jedynie pomagają domyśleć się jakiego rodzajniku jest dany rzeczownik. Niestety, często występują wyjątki!!!

Übung

Uzupełnij nastepujące rzeczowniki odpowiednim rodzajnikiem określonym.

  1. _____ Wagen
  2. _____Stier
  3. _____Geschäft
  4. _____Redakteur
  5. _____Hochschule
  6. _____König
  7. _____Sonntag
  8. _____Wolf
  9. _____Großmutter
  10. _____Konditorei
  11. _____Johannisbeere
  12. _____Tischler
  13. _____Notwendigkeit
  14. _____Zusammenwirken
  15. _____Schweiz
  16. _____Regierung
  17. _____Kalb
  18. _____Gewerkschaft
  19. _____USA
  20. _____Fräulein
  21. _____Sozialismus
  22. _____Tragödie
  23. _____Produktivität
  24. _____Mai
  25. _____Donau
  26. _____Läufer
  27. _____Montblanc
  28. _____Westen
  29. _____Mädchen
  30. _____Unabhängigkeit
  31. _____Versprechen
  32. _____Parlament
  33. _____Türkei
  34. _____Verkäufer
  35. _____Winter
  36. _____Festigkeit
  37. _____Tradition
  38. _____Irak
  39. _____Vormittag
  40. _____Technik

Lösungen

 

  1. _der_ Wagen (samochód)
  2. _der_ Stier (byk)
  3. _das_ Geschäft (sklep)
  4. _der_ Redakteur (redaktor)
  5. _die_ Hochschule (szkoła wyższa)
  6. _der_ König (król)
  7. _der_ Sonntag (niedziela)
  8. _der_ Wolf (wilk)
  9. _die_ Großmutter (babka)
  10. _die_ Konditorei (cukiernia)
  11. _die_ Johannisbeere (porzeczka)
  12. _der_ Tischler (stolarz)
  13. _die_ Notwendigkeit (konieczność)
  14. _das_ Zusammenwirken (współdziałanie)
  15. _die_ Schweiz (Szwajcaria)
  16. _die_ Regierung (rząd)
  17. _das_ Kalb (cielę)
  18. _die_ Gewerkschaft (związek zawodowy)
  19. _die_ USA (Stany Zjednoczone)
  20. _das_ Fräulein (panienka)
  21. _der_ Sozialismus (socjalizm)
  22. _die_ Tragödie (tragedia)
  23. _die_ Produktivität (efektywność)
  24. _der_ Mai (maj)
  25. _die_ Donau (Dunaj)
  26. _der_ Läufer (biegacz)
  27. _der_ Montblanc (Montblanc)
  28. _der_ Westen (zachód)
  29. _das_ Mädchen (dziewczyna)
  30. _die_ Unabhängigkeit (niezależność)
  31. _das_ Versprechen (obietnica)
  32. _das_ Parlament (parlament)
  33. _die_ Türkei (Turcja)
  34. _der_ Verkäufer (sprzedawca)
  35. _der_ Winter (zima)
  36. _die_ Festigkeit (trwałość)
  37. _die_ Tradition (tradycja)
  38. _der_ Irak (Irak)
  39. _der_ Vormittag (przedpołudnie)

_die_ Technik (technika)